Największa kolekcja mazurskich kafli piecowych w regionie

Wystawa mazurskich kafli piecowych prezentuje kolekcję ze zbiorów Muzeum Mazurskiego w Szczytnie oraz MWiM w Olsztynie.

Kafle pochodzą z z różnych warsztatów kaflarskich działających na Mazurach od połowy XVIII do lat 70. XIX wieku. Zostały wytworzone przede wszystkim w warsztatach rodzinnych Karpowiczów w Nidzicy oraz Nadrowskich, Moczadłów czy Salewskich w Pasymiu. Jest to niewątpliwie największa kolekcja mazurskich kafli piecowych prezentowana na wystawie stałej w naszym regionie.
Są to kafle malowane, a część z nich posiada ponadto formę reliefową. Zdobione motywami geometrycznymi, architektonicznymi, roślinnymi, zoomorficznymi. Wyjątkowym walorem niektórych kafli są scenki rodzajowe, często opatrzone inskrypcją w języku polskim w formie potocznej mowy mazurskiej. W tych krótkich tekstach możemy zauważyć pewne procesy fonetyczne charakterystyczne dla mowy mazurskiej jak mazurzenie, asynchroniczna wymowa niektórych sylab, depalatalizacja czy labializacja (uwargowienie).
Obrazki na kaflach stanowią prawdziwą kronikę codziennego życia wsi mazurskiej. Opisują wykonywane prace, zabawy, zwyczaje świąteczne czy motywy religijne zaczerpnięte z Pisma Świętego. Niektóre wizerunki poruszają problematykę społeczną, inne zaś przedstawiają ważne wydarzenia historyczne o których wiedza najczęściej przetrwała w ustnej tradycji. Często występują postacie żołnierzy z epoki – wojsko zajmowało szczególne miejsce w mentalności mieszkańców dawnej wsi mazurskiej.
Kolekcji towarzyszą rekonstrukcje dwóch pieców, zestawione z różnych kafli, obrazujące różne typy pieców mazurskich – jedno i trójkondygnacyjnego.
(Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie/Fot. Ł.Kulicki)