Realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w 2020 r.
Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2019-2023 uchwalony został przez Radę Miejską w Morągu 22 lutego 2019 r. (Uchwała nr IV/52/19). Realizatorami Programu na terenie Gminy Morąg byli: 1) Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (ZIPPR), 2) Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS), 3) Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (GKRPA), w ramach której funkcjonuje Punkt Informacyjno-Konsultacyjny ds. Uzależnień i Przemocy, 4) Komisariat Policji w Morągu, 5) Prokuratura Rejonowa w Ostródzie Oddział Zamiejscowy w Morągu, 6) Poradnia Terapii Uzależnień i Współuzależnienia, funkcjonująca w strukturach NZOZ „Twoje Zdrowie” przy ul. Warmińskiej 23 7) placówki oświatowe, 8) Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna.
Zarządzeniem Burmistrza nr 895/10 z dnia 5.10.2010 r., z późn. zm., powołany został Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Siedzibą Zespołu jest Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, który zapewnia obsługę organizacyjno—techniczną Zespołu i grup roboczych. Od dnia 12.01.2021 r. Przewodniczącą Zespołu Interdyscyplinarnego jest Pani Alina Witkowska. Do składu Zespołu, liczącego w 2020 r. 15 osób, wchodzą przedstawiciele: pomocy społecznej (Dyrektor MOPS, która jest Przewodniczącą Zespołu oraz pracownik socjalny), Policji (Z-ca Komendanta Komisariatu Policji i dzielnicowy), oświaty (pedagodzy szkolni), Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (Pełnomocnik Burmistrza ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, pełniąca funkcję Zastępcy przewodniczącej Zespołu Interdyscyplinarnego), Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej ( psycholog i pedagog ), Prokuratury Rejonowej w Ostródzie Oddziału Zamiejscowego w Morągu (prokurator), Sądu Rejonowego w Ostródzie (kurator zawodowy ds. nieletnich ), służby zdrowia (pielęgniarka środowiskowa) i organizacji pozarządowych (Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, Morąskiego Stowarzyszenia Wspierania Rodzin i Stowarzyszenia Wspomagania Rozwoju Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej „ Dębowe Wzgórze” w Szymanowie). Zadaniem Zespołu Interdyscyplinarnego, zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, jest realizowanie działań określonych w Gminnym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie, integrowanie i koordynowanie działań jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty, ochrony zdrowia i organizacji pozarządowych w szczególności przez: 1) diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie; 2) podejmowanie działań w środowisku zagrożonych przemocą w rodzinie mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku; 3) inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie; 4) rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielania pomocy środowisku lokalnym; 5) inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie.
Do zadań grup roboczych należy, w szczególności: 1) opracowanie i realizacja planu pomocy w indywidualnych przypadkach wystąpienia przemocy w rodzinie; 2) monitorowanie sytuacji rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz rodzin zagrożonych wystąpieniem przemocy; 3) dokumentowanie działań podejmowanych wobec rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz efektów tych działań.
Diagnoza zjawiska przemocy w rodzinie
W związku z epidemią wirusa SARS-CoV-2, stosownie do rekomendacji Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 marca 2020 r., w celu zwiększenia bezpieczeństwa zdrowotnego osób realizujących zadania związane z procedurą „Niebieskie Karty”, osób i rodzin doświadczających przemocy, a także pracowników socjalnych, którzy pracowali z rodzinami przejawiającymi problemy opiekuńczo — wychowawcze, praca prowadzona była w reżimie sanitarnym. Praca grup roboczych ograniczała się do niezbędnych zadań, w tym za pomocą zdalnych środków komunikacji. Ustalenia dotyczące sytuacji rodzin objętych procedurą NK-A dokonywane były pomiędzy członkami grup roboczych za pośrednictwem rozmów telefonicznych/video konferencji/korespondencji mailowej lub w innej formie elektronicznej. Pracownicy socjalni, asystenci rodziny, dzielnicowi pracowali również w środowisku, sprawdzając bezpieczeństwo osób i rodzin. Stosownie do Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie procedury „ Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” wszczęcie procedury następuje przez wypełnienie formularza Niebieska Karta — A przez przedstawiciela jednego z podmiotów wymienionych w ustawie z dnia 29 lipca 20015 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie: policji, pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, oświaty i służby zdrowia.
W 2020 roku do Przewodniczącej Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie wpłynęło 55 formularzy „ Niebieska Karta — A „ ( w 2019 r. — 52 ) w tym: — 49 „NK — A” wszczynających procedurę po raz pierwszy, — 6 „NK — A” sporządzonych po raz kolejny w rodzinach, w których była procedowana „NK — A”.
Podmiotami wszczynającymi procedurę byli: — Policja — 45 wypełnionych formularzy „Niebieska Karta — A”, w tym wszczynających procedurę — 39, — pomoc społeczna – 5 wypełnionych formularzy „Niebieska Karta — A” wszczynających procedurę, — Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych — 2 wypełnione formularze „Niebieska Karta — A” wszczynające procedurę, oświata — 3 wypełnione formularze „Niebieska Karta — A” wszczynające procedurę.
W okresie sprawozdawczym powołanych zostało 49 grup roboczych, które pracowały podczas 129 posiedzeń z: ➢ 49 rodzinami uwikłanymi w problem przemocy domowej — 179 osób, w tym: — 66 kobiet (w tym 9 niepełnosprawnych i 12 starszych) — 50 mężczyzn (w tym 5 niepełnosprawnych i 7 starszych), — 63 dzieci (w tym 6 niepełnosprawnych),
➢ 154 osób dotkniętych przemocą w rodzinie, w tym: — 93 kobiety, — 10 mężczyzn, — 51 dzieci
➢ 152 osoby zostało objętych pomocą w formie poradnictwa: — psychologicznego — 26 — prawnego-19, — socjalnego — 87, — zawodowego i rodzinnego — 23.
W roku sprawozdawczym w 10 rodzinach procedura „Niebieska Karta – A” została wszczęta w związku z podejrzeniem stosowania przemocy wobec 21 małoletnich dzieci. W 3 rodzinach z 6- giem dzieci procedura „NK” została zakończona w związku ustaniem przemocy w rodzinie i uzasadnionym przypuszczeniem zaprzestania dalszego stosowania przemocy oraz po zrealizowaniu planu pomocy: w przypadku 1 rodziny 2-je dzieci zostało zabezpieczonych w placówce opiekuńczo -wychowawczej na czas prowadzonego postępowania w sprawie rozwiązania rodziny zastępczej spokrewnionej. Rodziny z dziećmi były objęte wsparciem psychologicznym i pedagogicznym w szkołach oraz przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną, pracą socjalną, poradnictwem rodzinnym, wsparciem asystenta rodziny. Wszystkie formy wsparcia w instytucjach organizowane były przez członków grupy roboczej. Sytuacja dzieci monitorowana była przez pracownika socjalnego, asystenta rodziny, funkcjonariusza Policji, pedagoga szkolnego, wychowawców, pedagoga i koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. Zespół Interdyscyplinarny wystąpił do Sądu Wydział Rodzinny i Nieletnich o wgląd w funkcjonowanie rodziny w przypadku 2 rodzin oraz złożył zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa stosowania przemocy wobec dzieci — 2 rodziny, gdzie nadal trwają postępowania sprawdzające. W 2020 r. rodziny były planowane do objęcia wsparciem w formie Szkoły dla Rodziców realizowanej przez GKRPA, która ze względu na stan epidemiczny w kraju nie odbyła się. Pozostałe dane:
1) W okresie sprawozdawczym, powoływane przez przewodniczącą Zespołu grupy robocze, które pracowały z 49 rodzinami dotkniętymi problemem przemocy, spotykały się 129 razy. Do składu grup roboczych zostało powołanych ogółem 45 osób, w tym 16 pracowników MOPS ( pracownicy socjalni, asystent rodziny, przewodnicząca Zespołu ), 4 funkcjonariuszy Policji, 4 członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 15 pedagogów szkolnych, przedstawiciele PCPR — 2 (pedagog i koordynator pieczy zastępczej), przedstawiciele Sądu (kurator zawodowy i kurator społeczny) — 2, przedstawiciel Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej – psycholog. Powołani do grup roboczych przedstawiciele instytucji w ramach swoich obowiązków służbowych diagnozowali sytuację w rodzinach, w szkole i w środowisku zamieszkania, monitorowali sposób funkcjonowania rodziny. Członkowie grup roboczych uczestniczyli w posiedzeniach w ramach swoich obowiązków służbowych i nie otrzymywali z tego tytułu wynagrodzenia. 2) Z powodu ustania przemocy w rodzinie i uzasadnionego przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy zakończono procedurę Niebieskiej Karty w 49 rodzinach, a z powodu rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań — procedurę zakończono w 1 rodzinie. Decyzję w sprawie zakończenia procedury NK podejmuje grupa robocza pracująca z rodziną, po zaakceptowaniu przez przewodniczącą Zespołu Interdyscyplinarnego. 3) Pomocą grup roboczych zostały objęte 179 osoby, w tym 66 kobiet (w tym: niepełnosprawnych — 9, starszych – 12), 50 mężczyzn (w tym: niepełnosprawnych — 5, starszych – 7) i 63 dzieci (w tym: niepełnosprawnych — 6), pozostających w strukturze rodzin objętych procedurą Niebieskiej Karty ( w formie: poradnictwa socjalnego, prawnego, psychologicznego, zawodowego i rodzinnego). 4) W 2020 roku nie była udzielana pomoc medyczna w związku z przemocą w rodzinie. 5) Z informacji uzyskanej z Komisariatu Policji w Morągu wynika, iż w 2020 roku prowadzone były 53 dochodzenia z art. 207 Kodeksu Karnego, z których 31 zakończyło się skierowaniem aktu oskarżenia do Sądu, 5 postępowań nadal jest prowadzonych w Komisariacie Policji w Morągu ( stan na dzień 24.02.2021 r. ), 17 postępowań zostało umorzonych ze względu na brak czynu zabronionego. 6) Z danych zgromadzonych przez pracowników socjalnych, uzyskanych podczas posiedzeń grup roboczych, Sądy Karne, wobec osób stosujących przemoc w rodzinie zastosowały następujące sankcje: • karę pozbawienia wolności — wobec 5 osób, • tymczasowy areszt — wobec 5 osób, • zakaz zbliżania się do ofiary przemocy — wobec 6 osób • kara pozbawienia wolności z zawieszeniem na czas próby — wobec 4 osób, • nakaz opuszczenia lokalu mieszkalnego — wobec 6 osób • obowiązek zgłaszania się w Komisariacie Policji — wobec 7 osób • ograniczenie wolności połączonej z obowiązkiem wykonywania pracy na cele społeczne —wobec 1 osoba, • zobowiązywanie do utrzymania abstynencji — 7 osób. 7) W okresie sprawozdawczym doszło do zabezpieczenia przez uprawnione służby ( pracownika socjalnego w asyście funkcjonariuszy Policji ) bezpieczeństwa 5-ga dzieci ( z 1 rodziny) w związku podejrzeniem stosowania przemocy przez rodziców. Ponadto w przypadku 1 rodziny Sąd Rodzinny i Nieletnich zabezpieczył dobro 2-ga małoletnich poprzez umieszczenie ich w placówce opiekuńczo — wychowawczej w związku z podejrzeniem stosowania przemocy przez opiekuna prawnego.
Osobom dotkniętym przemocą w rodzinie w Gminie Morąg w roku 2020 r. udzielona zostało wsparcie w formie: ➢ poradnictwa psychologicznego dla 26 osób realizowanego przez psychologów i psychoterapeutę zatrudnionych w GKRPA w Morągu oraz psychologów z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Morągu; ➢ poradnictwa prawnego dla 16 osób udzielonego przez radcę prawnego w MOPS oraz w Punkcie Informacyjno-Konsultacyjnym ds. Przemocy i Uzależnień przy GKRPA w Morągu; ➢ pracy socjalnej świadczonej przez pracowników socjalnych, którą objętych zostało 87 osób; ➢ poradnictwa zawodowego i rodzinnego świadczonego przez pracowników socjalnych i asystentów rodziny zatrudnianych w MOPS Morąg dla 23 osób.
W strukturach Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych funkcjonuje Punkt Informacyjno — Konsultacyjny ds. Uzależnień i Przemocy, w którym jest świadczona pomoc przez radcę prawnego, dwóch psychologów i psychoterapeutę. W 2020 r. do GKRPA wpłynęło 21 wniosków, w których sygnalizowany był problem przemocy wobec kobiet, w tym w 7 przypadkach wieku po 60 roku życia. Z informacji Punktu Konsultacyjnego wynika, że spośród zgłaszających się do Punktu osób – 50 zgłaszało problem przemocy: 39 kobiet, w tym 14 w po 60 roku życia, 3 mężczyzn, w tym 1 po 60 roku życia i 8-oro dzieci. Rodziny, w których zachodzi podejrzenie, że są dotknięte przemocą w rodzinie objęte były wsparciem w formie pracy socjalnej realizowanej przez pracowników socjalnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Morągu oraz innymi działaniami należącymi do kompetencji Policji, Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i oświaty — zadania dla poszczególnych przedstawicieli określane są w indywidualnych planach pomocy dla osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie i zapisywane w Niebieskiej Karcie — C.
Przedstawiciele instytucji z Gminy Morąg pracownik socjalny, Pełnomocnik Burmistrza ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych) uczestniczą od 2019r. w projekcie realizowanym przez Powiatowe Centrum Pomocy w Rodzinie w Ostródzie „Innowacyjne podejście do przeciwdziałania przemocy w rodzinie we współpracy ponadnarodowej”. W ramach projektu został powołany Powiatowy Konsultant do Spraw Przeciwdziałania Przemocy działający w Komendzie Powiatowej Policji w Ostródzie dla mieszkańców Powiatu Ostródzkiego oraz została utworzona infolinia działająca raz w tygodniu w piątki. Pracownicy socjalni MOPS (2 osoby), Pełnomocnik Burmistrza ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii, policjant Komisariatu Policji w Morągu uczestniczą od 2019r. jako eksperci w spotkaniach Powiatowej Grupy Refleksyjnej Powiatu Ostródzkiego w ramach projektu „Kooperacja Efektywna i Skuteczna”, gdzie omawiano strategie dotyczące rozwiązywania problemów alkoholowych i przemocy oraz współpracy między instytucjami. W ramach projektu stworzony został mdel kooperacji między instytucjami pomocy i integracji społecznej, a podmiotami innych polityk sektorowych w gminach miejsko — wiejskich. W marcu 2020r. zostało zawarte porozumienie między instytucjami i organizacjami działającymi na terenie Gminy Morąg na rzecz współdziałania w ramach projektu i została zawiązana Gminna Grupa Kooperacji która podjęła pracę z 5 rodzinami z Gminy Morąg. Pomimo ogłoszonego w kraju od marca 2020 r. stanu epidemicznego przedstawiciele instytucji działających na rzecz osób i rodzin z problemem przemocy współpracowali ze sobą w indywidualnych sprawach, realizując zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W indywidualnych sprawach grupy robocze podejmowały decyzję o pracy zdalnej w rodzinach. Jednak we wszystkich rodzinach, w których wszczęta była „NK-A” pracownicy socjalni i dzielnicowi monitorowali środowisko i sprawdzali stan bezpieczeństwa rodzin poprzez wizyty w środowisku.
W 2020 r. nie tworzono grup wsparcia dla rodzin z problemem przemocy ze względu na stan epidemiczny w kraju. Pomoc dla osób/rodzin z problemem przemocy była organizowana w formie indywidualnych spotkań z psychologami, psychoterapeutą, radcą prawnym lub w formie zdalnej (teleporady)
Organizowane było wsparcie dla osób dotkniętych problemem przemocy, jak również dla osób podejrzewanych o jej stosowanie, w formie indywidualnych konsultacji z psychologami, psychoterapeutą i radcą prawnym przez działający w strukturze Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Punkt Informacyjno — Konsultacyjny ds. Uzależnień i Przemocy. Osoby wymagające wsparcia do Punktu były kierowane przez przedstawicieli instytucji (pracowników socjalnych, asystentów rodziny, dzielnicowych, pedagogów szkolnych), przez grupy robocze Zespołu Interdyscyplinarnego oraz zgłaszały się z własnej inicjatywy. Osoby stosujące przemoc w rodzinie wzywane były na komisję, podczas których przeprowadzano z nimi rozmowy motywujące do poddania się leczeniu odwykowemu.
Rodziny informowane były o przysługującym im prawie do bezpłatnej pomocy prawnej (pomoc w przygotowaniu pozwu o alimenty, rozwód, eksmisję, poradnictwo prawne w załatwieniu spraw urzędowych) świadczonej przez radców prawnych: – w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej; – w Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – w Punkcie Nieodpłatnej Pomocy Prawnej ( z siedzibą Miejskiej Biblioteki Publicznej); , psychoterapeutycznej: – Punkcie Informacyjno — Konsultacyjnym ds. Uzależnień i Przemocy przy GKRPA, – Poradni Psychologiczno — Pedagogicznej, – w szkołach gminnych; medycznej — prawo do uzyskania bezpłatnego zaświadczenia lekarskiego.
(MOPS Morąg)
