Niebezpieczny wiatr

 „Kolejne wichury w prognozach”, „Niż Maria spustoszył Polskę”, „Wielki wir niżowy Roksana przyniesie mocniejsze porywy wiatru”. To jedne w wielu niepokojących nagłówków prasowych w ostatnim czasie.

Anomalie pogodowe, w tym gwałtowne wichury, to od jakiegoś czasu bardzo częste zjawiska na terenie naszego kraju.

Podczas takich warunków atmosferycznych drzewa w lesie narażone są na uszkodzenia (obłamania konarów, naruszenie stabilności drzewa, a także obalenie).

Drzewom i całym drzewostanom zagrażają silne i porywiste wiatry huraganowe. Pomimo iż w lesie prędkość wiatru jest mniejsza niż poza nim, to podczas silnych wiatrów poza lasem, wpadający pomiędzy drzewa wiatr wyhamowuje w koronach, natomiast w strefie pni jego prędkość wzrasta.

Jak dochodzi do przewrócenia się drzewa? Jeśli drzewo wychyli się poza krytyczny punkt, jego korzenie od strony z której wieje wiatr pękają i zaczyna się przewracać. Zjawisko to poprzedzone jest rozkołysaniem drzewa przez wiatr o prędkości powyżej 15 m/s i falowaniem trwającym wiele godzin. Do złamań najczęściej dochodzi w czasie porywistych wiatrów, wiejących przez dłuższy czas.

Czynnikiem sprzyjającym wywrotom jest wiek drzewa. Stare drzewa są bardziej narażone są na działanie silnego wiatru. Na pozór silnie i zdrowo wyglądające drzewo, może kryć szereg osłabiających go elementów np. w pniu rozwija się choroba albo żerują szkodniki owadzie, co w konsekwencji osłabia drewno i prowadzi do jego zniszczenia. Taki osłabiony egzemplarz może łatwiej poddać się niekorzystnym działaniom wiatru.

Na szkody huraganowe podatne są zwłaszcza wysokie drzewa, które mają smukłe pnie i szerokie korony oraz drzewa niedostosowane do siedliska na którym rosną.

Dlatego tak ważna jest pielęgnacja lasu, wykonywana przez leśników na wczesnym etapie wzrostu drzewostanu poprzez tzw. trzebieże (cięcia pielęgnacyjne rozrzedzające). Działanie to służy m.in. temu, aby drzewa miały lepsze warunki wzrostu, dostęp do światła, wody, pożywienia itp.

Wzrost w tzw. luźnej więźbie, czyli odpowiedniej odległości od siebie pozwala drzewom na wykształcenie silniejszego systemu korzeniowego oraz zbieżystej strzały z elastycznym wierzchołkiem i długą koroną. Takie drzewa są odporniejsze na silne podmuchy wiatru.

Stosowanie (tam gdzie to możliwe) odnowienia naturalnego, czyli samosiewu różnych gatunków drzew na określonej powierzchni, skutkuje powstaniem lasu dostosowanego do siedliska i bardziej odpornego na działanie żywiołu.

Podobnym zabiegiem służącym poprawie kondycji drzewostanów jest ich odmładzanie, czyli planowa wymiana starego pokolenia lasu na nowe. Jest to działanie konieczne, choć zdajemy sobie sprawię, że zwłaszcza dla mieszkańców miast graniczących z lasem, widywane podczas spacerów zręby są trudne do zaakceptowania. Niektóre zabiegi np. założenie uprawy leśnej na zrębie wymaga przygotowania, a efekt nie będzie widoczny z dnia na dzień. Wierzymy jednak, że wiedza, którą zdobyliśmy poprzez leśne wykształcenie jak i lata doświadczeń naszej pracy pozwalają nam działać dla dobra lasu i osób w nim przebywających.

Służba leśna Nadleśnictwa Olsztyn monitoruje stan lasu, prowadzi kontrole okresowe  bezpieczeństwa drzew na obiektach edukacyjnych i turystycznych, natomiast nie jest w stanie ocenić stanu sanitarnego każdego pojedynczego drzewa. Należy też zdawać sobie sprawę, że również stabilne i zdrowe drzewa pod wpływem ekstremalnych zjawisk pogodowych (np. porywistych podmuchów wiatru, intensywnych opadów śniegu i deszczu, okiści, naturalnej erozji) mogą się przewrócić.

Dlatego apelujemy: Dla własnego bezpieczeństwa i swoich bliskich oraz w trosce o swoje mienie pozostań w domu podczas niekorzystnej pogody. Przed każdą wyprawą do lasu, sprawdź pogodę. Stosuj się do treści alertów pogodowych, które otrzymujesz na urządzenia mobilne. Zaniechaj korzystania z uroków lasu w czasie silnych wiatrów. Pamiętaj, że ryzyko upadku konarów, a nawet całego drzewa istnieje także po ustaniu wichur. Rozwaga i ostrożność podczas wycieczek do lasu bezpośrednio po wichurach jest bardzo wskazana.

(RDLP Olsztyn)